Củ khúc khắc có mấy loại?

Củ khúc khắc hay còn gọi là thổ phục linh là loại dược liệu quý trong Đông Y. Đây là vị thuốc chuyên dùng để hỗ trợ trừ phong thấp, trị mụn nhọt, giúp tăng cường hệ tiêu hóa,… Ngoài ra thì dược liệu còn nhiều công dụng khác mà chúng ta chưa biết. Bài viết sau đây giúp cho các bạn biết thêm nhiều thông tin chi tiết về củ khúc khắc.

Khúc khắc là gì?

• Tên khác: Sơn lỳ lượng, kim cang, thổ phục linh, hồng thổ linh, cậm cù, dây chắt,..
• Tên khoa học: Smilax glabra Roxb
• Họ: Hành (Liliaceae)
• Cây khúc khắc là thực vật thân leo sống lâu năm, dây dài tầm từ 4m – 5m, thỉnh thoảng có cây dài tời 10m. Cành cây nhỏ không có gai nhưng có tua cuốn lá. Lá mọc sole, hình bầu dục, đầu nhọn, chắc cứng, có 3 gân nhỏ từ gốc và nhiều gân con. Hoa mọc thành tán và có tầm 30 hoa nhỏ, cánh hoa có màu xanh nhạt, hoa đực và cái riêng rẽ. Quả mọng mọc thành chùm, có hình cầu, bên ngoài có 3 cạnh, bên trong có 3 hạt, khi non có màu xanh, khi chín thì có màu đỏ hay tím đen.
• Rễ củ không có hình thù nhất định. Củ khúc khắc nhìn giống như hình trụ dẹt, dài khoảng 5 – 20cm, đường kính 2 – 7cm, có chồi và rễ con mọc ra. Mặt ngoài củ có màu nâu vàng hoặc nâu đỏ, lồi lõm. Khi cắt ngang củ thì mặt cắt có màu trắng đến nâu đỏ nhạt.
• Khúc khắc là cây mọc hoang, tìm thấy nhiều ở các nước châu Á như: Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam, Myanma. Ở Việt Nam, thường gặp ở các vùng đồi núi, rừng thưa, thung lũng, từ các tỉnh miền núi Tây Bắc, dọc Trường Sơn, cho đến các tỉnh Nam Trung bộ (Khánh Hòa, Bình Thuận).
• Cây ra hoa từ tháng 5 – tháng 7 và kết quả vào tháng 8 – tháng 11 háng năm. Người ta thường thu hoạch củ vào mùa hè. Củ thì phát triển theo từng năm và khi củ có tuổi càng cao thì giá trị đối với sức khỏe càng cao. Rễ củ tươi sau khi thu hái về được làm sạch, loại bỏ tạp chất, cắt bỏ các rễ con. Sau đó ủ 3 ngày cho củ mềm rồi thái lát mỏng. Sau đó đem phơi hoặc sấy khô.

Phân loại các loại cây khúc khắc:

Khúc khắc lá khoai

• Tên khoa học: Smilax aristolochiifolia.
• Đây là loại thực vật dạng dây leo không có gai, thân mềm non ở phần ngọn. Lá có hình bạnh về gần cuống, thuôn nhỏ dài ở đuôi như lá khoai, lá mỏng có màu xanh lục không trơn nhẵn như loại khác. Hoa mọc ở nách lá.

Khúc khắc lá lốt

• Tên khoa học: Smilax azorica
• Đây là loại thực vật dạng dây leo không có gai và sống ở các vách núi đá. Lá mọc cách và có hình gân giống như là lá lốt, 2 mép lá có xu hướng úp vào nhau. Khi còn non thì lá có màu đỏ và khi về già thì lá có màu xanh.

Khúc khắc thân lùn

• Tên khoa học: Smilax biltmoreana
• Đây là loại thực vật có dạng bụi nhỏ và thường sống trong các tán lá rừng. Thân chi cao từ 30cm – 40cm. Lá mỏng có màu xanh lục nhạt, hình tim hơi bầu ở phần duôi nhọn. Lá mọc sát nhau theo hình rẻ quạt.

Khúc khắc lá dài

• Tên khoa học:  Smilax glabra – Họ: Smilacaceae.
• Đây là một loại thực vật dạng dây leo, thân mềm, không có gai. Lá mọc sole, có hình ovan dài, gốc lá hình trái tim, cuống dài và có mang tua cuốn. Hoa mọc thành cụm ở kẽ lá, hoa có màu hồng hoặc có các điểm chấm đỏ. Quả có hình tròn, khi chín thường có màu đen, hình trứng, bên trong có từ 2 – 4 hạt.

Khúc khắc lá trái tim

• Tên khoa học: Smilax aspera
• Đây là loại thực vật dạng dây leo có gai. Lá mọc cách, có hình trái thuôn nhọn ở đuôi lá. Lá trơn nhẵn màu xanh đậm. Hoa có cuống dài màu trắng.

Khúc khắc lá trái táo

• Tên khoa học: Smilax anceps
• Đây là loại thực vật dạng dây leo không leo. Lá dày, hình tròn ở gần cuống lá và đuôi lá thì hóp vào như quả táo, có màu xanh lá chuối.

Thành phần dinh dưỡng

• Theo nghiên cứu phần thân rễ có chứa tinh bột, tinh dầu, Smilax saponin, β-sitosterol, Sitosterol, Tannin, Stigmasterol, chất nhựa.
• Còn phần lá và ngọn non: Chất xơ, protein, caroten, glucid, vitamin C, chất tro và nước chiếm hàm lượng cao nhất.

Công dụng của củ khúc khắc

Đây là loại dược liệu có vị ngọt, nhạt, tính bình không có độc nên sử dụng rất an toàn cho sức khỏe. Sau đây là một số công dụng của khúc khắc:

• Giúp thanh nhiệt, giải độc
• Giúp lợi tiểu
• Trị huyết áp cao
• Giúp giảm stress, giảm căng thẳng
• Trị các bệnh ngoài da như là lỡ ngứa, mụn nhọt khó lành, vảy nên, mề đay,..
• Hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp
• Trị phong thấp, tê phong
• Hỗ trợ điều trị đau dây thần kinh tọa
• Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư
• Trị đau bụng kinh
• Hỗ trợ điều trị u nang buồng trứng
• Trị giun, sán
• Bảo vệ tim mạch

Lưu ý khi sử dụng củ khúc khắc:

• Người có thể âm hư, tỳ vị hư không dùng
• Phụ nữ có thai và đang cho con bú không nên dùng
• Người mắc các bệnh hen suyễn hoặc các bệnh về thận không nên dùng
• Thổ phục linh kỵ với nước trà. Dùng hai loại này cùng lúc có thể dẫn đến rụng tóc. Vì vậy tránh sử dụng nước trà để uống thổ phục linh.

Bài viết trên Tấn Phát chúng tôi đã tổng hợp những thông tin chi tiết về củ khúc khắc. Khi mà sử dụng thì các bạn cần tham khảo thêm ý kiến của các chuyên gia, bác sĩ để không gây ra các tác dụng phụ. Nếu các bạn muốn tham khảo và đặt mua sản phẩm củ khúc khắc hãy đến với trang web của Thảo Dược Tấn Phát: https://thaoduocvn.net/shop/mua-cu-khuc-khac-o-dau-tai-tphcm/