Chỉ thực có tác dụng gì?, Bài thuốc trị bệnh từ chỉ thực?

Chỉ thực hay còn gọi là chỉ xác là một loại dược liệu quen thuộc trong Đông y. Vị thuốc này dùng để hỗ trợ về đường tiêu hóa, chống dị ứng, giúp lợi tiểu,… Ngoài ra dược liệu còn nhiều công dụng khác. Các bạn tìm hiểu qua bài viết dưới đây Tấn Phát giúp cho các bạn biết các công dụng và bài thuốc từ chỉ thực như thế nào nhé.

Tìm hiểu về chỉ thực

• Chỉ thực hay còn gọi là là kim quất, khổ chanh,…. có tên khoa học Fructus aurantii Immaturi và thuộc họ Cam – Rutaceae.
• Đây là cây thân gỗ có chiều cao từ 4-5m, phân thành nhiều nhánh, cành có gai nhọn, lá mọc sum suê. Lá đơn mọc so le, hình trái xoan, bề mặt nhẵn bóng, với chiều dài từ 5-10cm. Hoa hợp thành xim ở nách lá, có màu trắng hoặc vàng nhạt, hoa có 5 cánh nhỏ, có mùi thơm đặc trưng.
• Chỉ thực là phần quả non của cây Trấp có dạng hình cầu, khi bổ đôi có hình bán cầu. Vỏ ngoài có màu nâu đen, trên quả vẫn còn vết tích của cuống. Phía đối diện có 1 chấm nhỏ lồi là vết tích của vòi nhụy sau khi rụng. Mặt cắt ngang sẽ xuất hiện 1 vòng vỏ quả bên ngoài mỏng và có màu nâu.
• Cây có nguồn gốc từ Ấn Độ, Malaysia và các nước Đông Nam Á và miền nam Trung Quốc. Ở Việt Nam  thì cây mọc hoang hoặc được trồng tại tỉnh miền Bắc như là: Ninh Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Bắc Kạn, Nghệ An, Hà Nam,…

Thu hái và chế biến

• Bộ phận dùng làm thuốc là phần quả non. Người dân thường thu hái vào tháng 4 – tháng 6, lúc này quả non còn xanh để rụng dưới gốc để làm dược liệu chỉ thực. Quả này có vỏ dày, bên trong quả có phần thịt dày đặc, chắc, nhỏ ruột không bị mốc và thối.
• Quả có đường kính dưới 1cm thì để nguyên quả. Còn những quả 1cm thì bổ đôi theo chiều ngang. Quả đem đi rửa sạch với nước muối để loại bỏ đất bụi, tiếp đó để ủ quả mềm rồi bào mỏng hoặc thái lát và sao giòn.
• Bạn có thể cho dược liệu vào nước cho mèm rồi moi bỏ phần hạt và cái múi bên trong rồi đem đi thái nhỏ và phơi khô. 
• Các bạn có thể lấy dược liệu sao với cám hoặc gạo nếp rồi sử dụng hoặc là sao cháy tồn tính rồi mang đi tán bột.

Thành phần hóa học

• Theo nghiên cứu y học hiện đại thì chỉ thực chứa hàm lượng tinh dầu cao, còn có neohesperidin, hesperidin, pectin,…..

Chỉ thực có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền thì chỉ thực là loại dược liệu có vị đắng, tính hàn, không chứa độc và cùng kết hợp với các chất dinh dưỡng thì dược liệu có những tác dụng sau:

• Giúp tăng cường tuần hoàn hệ tim mạch, tăng lưu lượng máu ở động mạch
• Giúp làm co bóp cơ tim
• Kích thích thiêu hóa, trị táo bón.
• Trị đầy bụng, đầy hơi, rồi loạn tiêu hóa
• Tăng cường sức khỏe tim mạch, trị suy tim
• Trị tiêu chảy lâu ngày
• Kháng viêm, tiêu sưng, tri lở loét lâu này
• Chữa thương hàn ấm chứng, đi ngoài ra máu
• Trị ho, tiêu đờm
• Chữa đau tức ngực do thương hàn
• Trị sa tử cung
• Giúp lợi tiểu
• Chống dị ứng
• Chống động kinh và co giật
• Trị đau bụng sau sinh và âm hộ sưng đau
• Trị trĩ ở trẻ em

Bài thuốc trị bệnh từ chỉ thực

Điều trị rối loạn tiêu hóa :

• Nguyên liệu: 40gr chỉ thực, 80gr bạch truật
• Thực hiện: Tán nhuyễn 2 vị trên thành dạng bột và vo viên. Mỗi lần dùng chỉ lấy 4-6gr dược liệu uống cùng nước cơm.

Trị khó tiêu ở trẻ nhỏ

• Nguyên liệu: cam thảo và chỉ xác nướng mỗi loại 4g
• Thực hiện: Đem nguyên liệu sắc nước uống.

Điều trị táo bón

• Nguyên liệu: chỉ thực và tạo giáp mỗi loại 10g
• Thực hiện: Đem nguyên liệu rửa sạch rồi phơi khô. Sau đó đem đi tán thành bột mịn ròi trộn thuốc với hồ bột để vo viên. Mỗi ngày uống 1 lần và uống trong từ 2 – 3 ngày.

Trị táo bón, đầy bụng

• Nguyên liệu: 10gr mỗi vị gồm bạch truật, phục linh, thần khúc, chỉ thực, trạch tả, đại hoàng, 4gr hoàng liên, 8gr sinh khương và hoàng cầm
• Thực hiện: Sắc các vị thuốc trên, đến khi sôi thì tắt bếp và chắt nước để uống.

Trị tiêu hóa kém, tinh thần mệt mỏi và ăn uống không ngon

• Nguyên liệu: hoàng liên và chỉ thực mỗi loại 20g; hậu phác 16g; bán hạ khúc và nhân sâm mỗi loại 12g; mạch nha, cam thảo, bạch truật, phục linh mỗi loại 8g.
• Thực hiện: Đem nguyên liệu rửa sạch rồi phơi khô. Sau đó tán tán thành bột mịn và vo thành viên uống uống. Mỗi ngày uống 3 lần và mỗi lần khoảng 1g – 12g cho đến khi bệnh thuyên giả.

Trị đau bụng sau sinh

• Chuẩn bị chỉ thực và thược dược với liều lượng vừa đủ rồi đem đi rửa sạch. Sau đó cho chỉ thực sao vàng còn thược dược đem sao cùng rượu rồi nghiền thành hỗn hợp bột. Mỗi ngày lấy 8g bột thuốc sắc cùng với 600ml nước cho đến khi còn 200ml thì tắt bếp và chắt lấy nước uống. Mỗi dùng 1 lần và kiên trì sử dụng trong 3 – 5 ngày để giảm đau.

Trị đau bụng dữ dội khi mang thai

• Nguyên liệu: hoàng cầm 40g; chỉ xác 120g
• Thực hiện: Đem nguyên liệu tán thành bột. Mỗi ngày lấy 20g pha với 1,5l nước để uống. Còn bụng phù căng thì cho thêm bạch truật khoảng 40g.

Trị lỵ lâu ngày

• Lấy 20gr dược liệu khô tán thành bột
• Sắc với nước ấm, mỗi lần dùng 4-8gr

Trị răng đau nhức

• Lấy 1 lượng chỉ thực – chỉ xác đem đi ngâm rượu và dùng để súc miệng mỗi ngày.

Trị đi ngoài ra máu

• Nguyên liệu: hoàng kỳ 240g và chỉ xác sao đen với cám 240g
• Thực hiện: Đem nguyên liệu tán thành bột. Mỗi ngày lấy 8g pha với nước cơm hoặc trộn với hồ làm viên hoàn.

Trị đau tức ngực

• Dùng 4 quả dược liệu khô, 120gr hậu phác, 1 trái qua lâu, 30gr quế, 240gr phỉ bạch
• Đem hậu phác và chỉ thực đi sắc cùng 1 lít nước, đến khi sôi thì chắt phần nước đem đi nấu cùng các nguyên liệu còn lại, đun ở lửa nhỏ trong 30 phút. Uống mỗi ngày 1 thang

Trị trĩ ở trẻ em

• Chuẩn bị 1 lượng chỉ thực để tán thành bột mịn rồi luyện với mật ong để vo viên. Mỗi ngày dùng 30 viên uống lúc đói.

Trị âm hộ sưng đau

• Chuẩn bị 240g chỉ thực rửa sạch rồi giã nát. Sau đó cho vào chảo và thực hiện sao sơ. Cho dược liệu vào bao vải và chườm lên vị trí đau đến khi nguội thì tiến hành sao rồi chườm tiếp. Mỗi ngày thực hiện 2 lần và kiên trì trong 5 ngày tình trạng sưng đau giảm rõ rệt.

Chống động kinh và co giật

• Chỉ xác đem bỏ múi để kết hợp với đậu khấu với liều lượng bằng nhau. Sau đó đem đi tán thành bột mịn. Mỗi ngày dùng nửa muỗng cà phê pha với nước ấm và trường hợp nặng thì dùng 1 muỗng.

Tham khảo: Bán sỉ lẻ chỉ thực tại HCM?

Lưu ý khi sử dụng bài thuốc từ chỉ thực

• Người có tỳ vị yếu và phụ nữ mang thai yếu cùng trẻ nhỏ dưới 2 tuổi nên không nên sử dụng bài thuốc. 
• Không lạm dụng thuốc quá nhiều vì có thể gây ra tác dụng phụ
• Trong quá trình sử dụng nếu có dấu hiệu bất thường cần ngưng dùng lại ngay và đi thăm khám bác sĩ.