Ba đậu tây tại HCM

Tên thường gọi:  Còn gọi là  Điệp tây, Cây vông đồng, sablier .

Tên khoa học  Hura crepitans L.

Họ khoa học:  Thuộc họ thầu dầu Euphorbiaceae.

Cây Ba đậu tây

(Mô tả, hình ảnh cây Ba đậu tây, phân bố, thu hái, chế biến, thành phần hóa học, tác dụng dược lý…).

Mô tả cây

Cây to, thân có gai. Lá hình tim hơi ba cạnh, mép có răng cưa, đầu nhọn, dài 20-30cm, rộng 15-20cm. Hoa đực được trồng thành bông nhiều hoa, hoa cái mọc đơn độc. Quả nang, to cứng, gồm chừng 12-20 mảnh hình múi nổi tròn, cao 5cm, rộng 10cm. Khi chín thì bật vỡ rất mạnh, phóng hạt đi khá xa. Hạt hình mắt chim, trên phủ lớp lông, vỏ cứng của hạt bao quanh hạt thành một gờ chừng 1cm.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cây ba đậu tây vốn xuất xứ ở những nước nhiệt đới châu Mỹ nhưng hiện nay mọc lên phổ biến ở hầu hết những nước nhiệt đới làm cây bóng mát ven đường và vườn hoa.

Thường người ta dùng hạt để ép dầu và nhựa mủ dùng làm thuốc.

Thành phần hoá học

Trong hạt có 37,1% chất dầu béo, 25,63% chất protein. Ngoài ra người ta còn cho là trong hạt còn một chất tõin độc nhưng chưa được nghiên cứu sâu.

Vỏ thân và nhựa mủ chứa một chất có công dụng diệt trừ sâu bọ nhưng chưa thấy tài liệu nghiên cứu.

Tác dụng dược lý:

Tác dụng gây tẩy và gây nôn:  Hạt ba đậu tây, dầu chiết từ hạt, vỏ thân và nhựa từ vỏ thân có tác dụng gây tẩy và gây nôn rất mạnh. Dùng quá liều sẽ gây đi ngoài ra máu, nhiễm độc nặng và có thể chết người.

Tác dụng độc:  Hạt, dầu hạt, vỏ thân, nhựa mủ đều rất độc, có công hiệu diệt sâu bọ, đặc biệt chất crepitin có độc tính rất cao. Nếu dính vào da, có thể gây rộp da, bắn vào mắt gây thương tổn mắt và có thể bị mù.

Công dụng và liều dùng

Vỏ cây ba đậu tây được sử dụng làm thuốc tẩy, gây nôn, điều trịĐiều Trị liệu táo bón, u bướu và hủi. Ngày 1-4g sắc uống hoặc nấu cao.

Ở nước ta thấy ít dùng dầu va nhựa cây này làm thuốc. Nhưng tại Congo (châu Phi) người ta dùng hạt cây làm thuốc với liều hai đến ba hạt trong 1 ngày, nhưng với liều cao hơn cũng có thể gây ngộ độc có thể gây chết người.

Nhựa cây ba đậu tây cũng độc, nếu vô tình để nhựa bắn vào mắt có thể gây sưng đỏ mắt. Ở Giava (Inđônêxya) người ta dùng nhựa cây làm thuốc trừ sâu. Tận Braxin người ta dùng nước sằc vỏ thân với liều 1 đến5g Chữa hủi, nước sắc này còn có công năng tẩy mạnh.

Mặc dầu trong hạt có nhiều dầu nhưng cho đến nay còn ít khai thác vì bã sau khi ép chỉ dùng để làm phân bón do có chất gây tẩy và độc Mang Trả thể làm thức ăn cho gia súc, mặc dầu hàm lượng protein cao.

Do cây dễ trồng, hàm lượng dầu và protein cao, cây có nhiều triển vọng trồng để làm phân hữu cơ.

Dầu hạt được sử dụng để chế xà phòng. Bã hạt sau khi ép lấy dầu chì được sử dụng làm phân bón, ko được dùng làm thức ăn cho gia súc, mặc dù có hàm lượng protein cao vì độc. Để trừ mụn nhọt và các bệnh ngứa lở ngoài da, lấy vỏ tươi ba đậu tây giã nát đắp ngoài.

Tại Pêru, lá cây phơi khô, cuộn thành điếu hút để Chữa hen. Nhựa cây chấm vào chỗ sâu răng Chữa Trị đau răng.

Chú ý:

Toàn cây, nhựa, vỏ thân, hạt đều rất độc, khi sử dụng phải hết sức thận trọng; người Mang Trả có kinh nghiệm ko nên dùng.

 

 

Bài viết Ba đậu tây tại HCM được tổng hợp và biên tập bởi: Thảo Dược Tấn Phát Hcm. Mọi ý kiến đóng góp và phản hồi vui lòng gửi Liên Hệ cho Tấn Phát Co.,ltd. Xin cảm ơn.