Cách bào chế phụ tử?

Phụ tử là một vị thuốc quý hỗ trợ bổ thận tráng dương hiệu quả nhưng vị thuốc này cũng mang lại nhiều độc tính. Tuy nhiên để sử dụng bài thuốc trị bệnh thì chúng ta nên bào chế dược liệu để sử dụng tốt nhất. Các bạn tìm hiểu qua bài viết dưới đây để biết cách bào chế phụ tử như thế nào?

Phụ tử là gì?

• Phụ tử hay còn gọi là: hắc phụ, thục phụ tử, xuyên ô,… Có tên khoa học là Radix Aconiti lateralis praeparata và thuộc họ Mao lương ( Ranunculaceae ).
• Phụ tử là một 1 trong 4 cây thuốc quý gồm: sâm, nhung, quế, phụ. Và dược liệu phụ tử là rễ con của cây ô đầu – đây là loại thực vật thân cỏ, mọc thẳng đứng và cao khoảng từ 60cm – 100cm. Toàn thân cây được bao phủ bởi lông ngắn. Lá cây mọc sole, có hình trứng, chia làm 3 thùy, mép lá có hình răng cưa. Cả 2 mặt lá đều có lông và màu của mặt trên lá sẫm hơn mặt dưới. Hoa mọc thành chùm ở ngọn thân, kích thước hoa to, mọc sát nhau, hoa có màu xanh lam. Quả có nhiều hạt, trên mặt có nhiều vảy nhỏ. 
• Bộ phận được dùng là phần rễ củ, củ còn được dùng ô đầu. Và rễ con được gọi là phụ tử. Thời điểm thu hái thích hợp nhất là trước khi hoa nở là vào tháng 8. Tuy nhiên phụ tử có độc tính cao thì nên bào chế trước khi sử dụng.
• Thành phần hóa học trong phụ tử gồm có: aconin, Terpenoid ester alkaloid (aconitin), aldohypaconitin, beiwutin, benzoyl aconin, Mesaconitin, talatisamin, fuzilin, hypaconitin, neolin, sangoramin, ….

Cách bào chế phụ tử

Trước khi sử dụng phụ tử để làm thuốc trị bệnh thì chúng ta phải bào chế phụ tử để giảm bớt độc tố trong dược liệu. Sau đây là một số cách bào chế phụ tử:

Diêm phụ tử

• Các bạn chọn những rễ to rồi đem đi rửa sạch và ngâm nước muối pha. Sau đó thì mỗi ngày bạn vớt rễ ra phơi cho đến khi thấy được tinh thể mỗi hóa cứng bên ngoài dược liệu. Tiếp theo là chần sơ qua để loại bỏ bớt muối trên dược liệu.

Bạch phụ tử

• Các bạn những rễ nhánh nhỏ, rửa sạch rồi cho vào vại rồi ngâm với muối mặn trong vài ngày.  Tiếp theo thì bạn đem dược liệu nấu cho chín nhừ rồi vớt ra. Sau đó thì bóc vỏ và cắt thành từng phần. Sau đó khi rửa nhiều lần với nước cho đến khi dược liệu vị cay tê, đem đồ chín, phơi khô nửa chừng và cuối cùng là xông với lưu huỳnh hoàn toàn là dùng được.

Hắc phụ tử

• Chọn những rễ cỡ vừa, rửa sạch rồi ngâm muối mặn trong 3 – 5 ngày. Sau đó đem nấu sôi rồi chắt nước vớt rễ ra đem rửa sạch và thái thành từng phiến dày. Sau đó đem ngâm với nước muôi hạt với thuốc nhuộm. Tiếp theo là rửa sạch cho đến khi đầu lưỡi nếm không thấy bị cay tê. Cuối cùng là đem dược liệu đồ chín, sấy khô 1 nửa và phơi khô hoàn toàn.

Đạm phụ tử

• Lấy diêm phụ phiến ngâm với nước, mỗi ngày thay nước thù 2 – 3 lần cho hết muối. Tiếp theo  thì đem dược liệu đi nấu với đậu đen, cam thảo rồi đổ thêm nước vào, nấu cho thấm đều cho đến khi cắt ra nếm thử thì lưỡi không bị tê, cay nữa. Cuối cùng thì vớt đậu đen và cam thảo, dược liệu thì cạo vỏ, chẻ làm đôi, đổ thêm nước nấu trong 2h. Nấu cho đến khi dược liệu chín đem để ráo và ủ cho đến mềm. Tiếp theo thì cắt thành từng miếng và phơi khô cho đến khi dùng được.

Rang phụ tử

• Các bạn lấy diêm phụ tử đem đi rửa sạch rồi ngâm nước trong 1 đêm. Bạn đem đi bỏ cuống và vỏ. Tiếp theo thì cắt miếng và ngâm nước cho đến khi không còn vị cay tê. Sau đó thì bạn đem dược liệu tẩm với nước gừng trong 1 – 3 ngày rồi vớt ra, đem đồ chín và sấy khô 7 phần. Và cuối cùng thì cho nồi rang với lửa to để gừng bay hơi hoàn toàn để đem dược liệu và để nguội dần.

Chú ý khi dùng phụ tử

• Ô đầu sau khi bào chế kỹ và phối hợp với các vị thuốc khác để giảm độc.
• Phụ tử sau khi bào chế để giảm bớt độc tính nhưng dược liệu vẫn có khả năng gây độc cao. Các bạn nên cẩn trọng khi dùng.
• Cần tham khảo thêm ý kiến của các chuyên gia và bác sĩ.