Cây rẻ quạt chữa bệnh gì? Công dụng và bài thuốc trị bệnh là gì?

Cây rẻ quạt là một loại dược liệu mọc hoang quen thuộc ở vùng nông thông. Vị thuốc này có nhiều thành phần hóa học nên có nhiều công dụng trị bệnh. Tuy cây có ít độc nhưng nếu bạn sử dụng đúng liều lượng sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe. Các bạn tìm hiểu qua bài viết dưới đây để biết thêm về công dụng và bài thuốc trị bệnh từ rẻ quạt nhé.

Công dụng của cây rẻ quạt

Rẻ quạt hay còn gọi là xạ can, có tên khoa học: Belamcanda Sinensis. Thành phần hóa học trong rẻ quạt gồm có: iridium, tectoridin, glucozit – các hoạt chất này thường tập trung vào rễ và thân để hỗ trợ điều trị ho, viêm họng, viêm amidan,… Ngoài ra thì dược liệu còn chứa hợp chất khác nhau như là: methyl Irisolidone, noririsflorentin, belamcandin, iris florentin, tectorigenin, irigeninm, muningin, tectorigenin, …..

Trong Đông y thì các thầy thuốc dùng thân rễ để làm thuốc. Đây là một loại dược liệu có vị đắng, tính lạnh nên có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Ngoài ra thì rẻ quạt còn có nhiều công dụng trị bệnh khác như là:

• Giúp giải nhiệt: Các thành phần có trong rẻ quạt giúp hạt sốt nhanh chóng, ngoài ra còn giúp kháng viêm, kháng khuẩn hiệu quả.
• Giúp tiêu đờm, giảm ho: Nước sắc của cây rẻ quạt giúp trị ho, tiêu đờm, cải thiện chức năng hô hấp.
• Ức chế các vi khuẩn gây bệnh: Thành phần của xạ can có khả năng ức chế vi khuẩn liên cầu tan máu, trực khuẩn ho gà, tụ cầu vàng,…
• Chống nấm: Thành phần của rẻ quạt giúp ức chế các loại vi khuẩn gây bệnh hô hấp và các loại nấm da thường gặp.
• Mang lại nhiều lợi ích cho hệ nội tiết: Thành phần dịch chiết của nước xạ can giúp tăng tiết nước bọt. Người ta sẽ sử dụng cây rẻ quạt để uống hoặc tiêm, nhưng tiêm thì sẽ mang lại tác dụng nhanh chóng và lâu dài.

Bài thuốc trị bệnh từ cây rẻ quạt

Liều dùng thông thường trong 1 ngày là lấy khoảng từ 6g – 10g xạ can khô để sắc nước hoặc là giã nhỏ từ thân rễ từ 10g – 20g thân rễ tươi. Và tùy thuộc vào tình trạng của từng người và từng độ tuổi.

Trị họng sưng đau

• Nguyên liệu: 2g mỗi loại gồm: cát cánh, hoàng cầm, cam thảo; 4g rẻ quạt
• Thực hiện: Đem nguyên liệu đem đi tán thành bột mịn. Mỗi ngày lấy bột thuốc hòa với nước mát để uống.

Trị họng sưng đau do nóng

• Chuẩn bị lượng rẻ quạt tươi vừa đủ đem đi thái mỏng. Mỗi ngày dùng 20g sắc với 1,5 chén nước, đun cho đến khi còn 8 phân nước thì dừng. Bạn có thể cho thêm mật ong vào để uống.

Trị viêm họng

• Nguyên liệu: sâm đại hành 1 củ; mạch môn 2 lá; cam thảo 2g; rễ rẻ quạt 5g
• Thực hiện: Đem các dược liệu đi sơ chế rồi sắc cùng với 800ml nước trong 15p. Chia làm 2 lần uống, uống sau khi ăn no 30p. Sử dụng liên tục trong 5 ngày.

Trị viêm họng hạt

• Chuẩn bị 15g rẻ quạt đem đi rửa sạch rồi cắt thành từng đoạn nhỏ và phơi khô. Tiếp theo đem đi sắc với 800ml nước, đun với lửa vừa cho đến khi cạn còn 300ml nước. Chia thành 3 lần uống trong ngày, mỗi lần 100g. Sử dụng liên tục trong 1 tuần để các triệu chứng thuyên giảm.

Điều trị viêm yết hầu thể nhẹ

• Nguyên liệu: 6g mỗi loại gồm: bạc hà, cam thảo, ngưu bàng tử; 9g mỗi loại gồm: kim ngân hoa và rẻ quạt.
• Thực hiện: Đem nguyên liệu sắc với 500ml nước, đun cho đến khi cạn cọn 150ml thì tắt bếp. Chia thuốc làm 2 lần uống trong ngày. Các bạn uống thuốc khi còn ấm, sử dụng liên tục trong 5 – 7 ngày giúp giảm đau yết hầu.

Trị ho lâu ngày, ho có đờm

• Nguyên liệu: ngũ vị tử và tế tân mỗi loại 3g; ma hoàng 7g; sinh khương, bán hạ, khoản đông hoa, đại táo, tử uyển, rẻ quạt mỗi loại 10g
• Thực hiện: Đem nguyên liệu về đi sắc  với 3 bát nước, đun  với lửa vừa cho đến khi cạn còn 1 bát nước.

Điều trị viêm phế quản thể hen

• Nguyên liệu: cam thảo, sài đất, rễ cây rẻ quạt, hạt đậu chiêu mỗi loại 10g
• Thực hiện: Đem nguyên liệu đi sao vàng rồi sắc với 200ml nước, đun cho đến khi cạn còn 100ml thì tắt bếp. Các bạn chỉ uống hết trong ngày.

Trị hen suyễn ở trẻ em

• Nguyên liệu: 4g mỗi loại gồm tử uyển và bán hạ chế; 5g mỗi loại gồm: gừng tươi, khoản đông hoa, ma hoàng, rẻ quạt mỗi loại 5g.
• Thực hiện: Đem nguyên liệu đi sao vàng rồi đem đi sắc với 3 chén nước, đun cho đến khi cạn còn 1 chén thì dừng. Chia hỗn hợp uống trong này. Cho trẻ uống trong 1 tháng để khỏi bệnh. 

Giúp lợi tiểu

• Chuẩn bị 10g rẻ quạt khô rồi đem sắc với 1l nước. Đun với lửa vừa và cho đến khi cạn còn 300ml thì tắt bếp bếp. Chia thuốc uống trong ngày. Sử dụng liên tục tỏng từ 7 – 10 ngày thì khỏi bệnh.

Thông sữa, tăng tiết sữa

• Chuẩn bị 10g rẻ quạt khô đem đi sắc với 800ml nước trong 15p – 20p thì tắt bếp. Chắt nước uống. Chia làm 2 lần uống trong ngày và uống sau khi ăn. Lấy phần bã để đắp vào ngực.

Trị rắn cắn

• Chuẩn bị 1 nắm lá rẻ quạt, đem đi rửa sạch rồi để ráo nước. Sau đó giã nát thuốc để đắp vào vết thương còn phần nước cốt thì bạn uống nhé. 
• Bạn vệ sinh vết thương rồi bã thuốc đắp lên và quấn lại bằng băng gạt cố định. Để vài tiếng thì tháo băng ra vệ sinh sạch lẽ là được. Bạn đắp liên tục thì vết thương sẽ nhanh lành.

Lưu ý khi sử dụng rẻ quạt

• Cây có tính độc nên mỗi ngày người lớn dùng từ 5g – 7g và trẻ em thì dùng nửa liều của người lớn. 
• Các bạn cần ngâm rửa với nước muối loãng hoặc ngâm qua đêm với nước vo gạo để khử độc.
• Phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ em dưới 1 tuổi thì không nên sử dụng
• Người có thể hàn lạnh, người có khí huyết hư, người có tỳ vị yếu thì không nên sử dụng cây rẻ quạt
• Không nên lạm dụng thuốc qua nhiều thì có thể gây ra tác dụng phụ như là đau bụng, tiêu chảy, suy nhược cơ thể.
• Không ngậm thuốc quá lâu vì có thể gây bỏng rát, sưng phồng, niêm mạc ở họng và vòm họng.
• Các bạn cần phân biệt rõ rẻ quạt và hương bài thì hình dáng.