Cây Thuốc Cẩm lệ chi Tại HCM?

Tên Khác:

Vị thuốc Khổ qua còn gọi  Cẩm lệ chi, Lại Bồ Đào  (Cứu Mang Bản Thảo),  Hồng cô nương  (Quần Phương Phổ),  Lương Qua  (Quảng Châu Thực Vật Chí),  Lại qua  (Dân Gian Thường Dụng Thảo Dược Hối Biên),  Hồng dương  (Tuyền Châu Bản Thảo),  Mướp đắng  (Việt Nam).

Tên Khoa Là Gì :  Momordica charantia L  . Thuộc họ Bầu Bí (Cucurbitaceae).

 Cây Khổ qua

( Mô tả, hình ảnh, thu hái, chế biến, thành phần hoá học, tác dụng dược lý  ….)

Mô Tả:

Dây leo bằng tua cuốn. Thân có cạnh. Lá được trồng so le,dài 5-10cm, rộng 4-8cm, phiến lá chia làm 5-7 thuỳ, hình trứng, mép khía răng. Mặt dưới lá mầu nhạt hơn mặt trên, Gân lá có lông ngắn. Hoa đực và hoa cái mọc lên riêng ở nách lá, có cuống dài. Cánh hoa mầu vàng nhạt. Quả hình thoi, dài 8-15cm, mặt ngoài có nhiều u lồi. Quả chưa chín có mầu vàng xanh, khi chín mầu vàng hồng. Hạt dẹp, dài 13-15mm, rộng 7-8mm, trông gần giống hạt Bí ngô. Quanh hạt có màng đỏ xung quanh (giống như màng hạt Gấc). Trồng khắp nơi

.

Thu Hái:

Mùa thu hái quả vào các tháng 5, 6, 7.

Bộ Phận Dùng:

Quả, hoa, rễ.

Dùng làm thuốc thường chọn quả mầu vàng lục.

Nếu dùng hạt thì lấy ở những quả chín, phơi khô.

Thành phần hóa học:

+ Trong quả Khổ qua có Charantin, b-Sitosterrol-b-D- glucoside) và 5,25-Stigmastadien-3b-D-glucoside (Trung Dược Đại Từ Điển).

+ Trong quả có tinh dầu rất thơm, Glucosid, Saponin và Alcaloid Momordicin. Còn có các Vitamin B1, C, Caroten, Adenin, Betain, các enzym tiêu protein. Hạt chứa dầu và chất đắng (Từ Điển Cây Thuốc Việt Nam).

+ Quả chứa Glycosit đắng là Momordicin, Vitamin B1, C, Adenin, Betain. Hạt có chất keo (Dược Liệu Việt Nam).

Tác dụng Dược Lý:

+ Tác dụng hạ đường huyết: Xác định lượng đường niệu của thỏ nuôi, sau đó cho uống nước cốt Khổ Qua, thấy huyết hạ rõ (Trung Dược Đại TừĐiển).

Tiêm não thùy thể dưới da của chuột lớn để gây tăng đường huyết rồi cho uống nước cốt Khổ qua, thấy có công năng hạ đường huyết (Trung Dược Đại TừĐiển).

Độc Tính:

Cho chuột có thai uống 6ml/Kg cơ thểcó thể khiến cho tử cung ra máu, sau đó ít giờ thì chết.

Uống 6ml/kg cơ thể thì 80-90% sau 5-23 ngày thì chết.

Uống 15-40ml/kg cơ thểthì sau6-18 giờ sẽ chết (Trung Dược Đại Từ Điển).

 Vị thuốc Khổ qua

( Công dụng, Tính vị, quy kinh, liều dùng …. )

Tính vị – qui kinh:

Vị đắng, lạnh; vào tỳ vị tâm can.

Công dụng:

Thanh giải thử nhiệt, minh mục giải độc. Dùng cho những trường hợp nhiệt bệnh sốt nóng mất nước, hội chứng lỵ, viêm cấp tính đường tiết niệu, sỏi đường tiết niệu, mụn nhọt, viêm kết mạc mắt cấp tính (đau mắt đỏ), bệnh tiểu đường.

+ Tả thực hỏa ở 6 kinh, thanh thử, ích khí, chỉ khát. Trị đơn hỏa độc khí, mụn nhọt kết độc (Trấn Nam Bản Thảo).

+ Trừ nhiệt tà, giải lao, thanh tâm, minh mục (Sinh Sinh Biên).

+ Trừ nhiệt, giải phiền (Bản Thảo Cầu Chân).

+ Còn sống thì trừ nhiệt, minh mục, thanh tâm. Nấu chín thì dưỡng huyết, tư can, nhuận tỳ, bổ thận (Tùy Cức Cư Ẩm Thực Phổ).

+ Trị phiền nhiệt, tiêu khát, phong nhiệt khiến cho mắt đỏ, trúng thử, hạ lỵ (Tuyền Châu Bản Thảo).

Liều Dùng:

Sắc uống: 8-20g. Hoặc đốt tồn tính, uống.

Kiêng Kỵ:

Người tỳ vị hư hàn, ăn Khổ qua sẽ bị thổ tả, bụng đau(Trấn Nam Bản Thảo).

 Ứng dụng lâm sàng của vị thuốc Khổ qua

Trị mắt đau:

Khổ qua, cắt ra, ăn, uống thêm nước sắc Đăng Tâm (Trấn Nam Bản Thảo).

Trị vị khí đau:

Khổ qua, cắt, ăn(Trấn Nam Bản Thảo).

Trị mụn nhọt:

Khổ qua tươi, nghiền nát, đắp bên ngoài da (Tuyền Châu Bản Thảo).

Trị trúng thử phát sốt:

Khổ qua sống 1 quả, khoét bỏ ruột. Cho trà (chè) vào, phơi trong râm cho khô. Mỗi lần dùng 8-12g sắc uống thay nước trà (Phúc Kiến Trung Thảo Dược).

Trị phiền nhiệt, miệng khô:

Khổ qua bỏ ruột, thái ra, sắc uống (Phúc Kiến Trung Thảo Dược).

Trị lỵ:

Khổ qua tươi nghiền nát, ép lấy 1 bát nước cốt uống(Phúc Kiến Trung Thảo Dược).

Trị rôm sẩy:

Lá Khổ qua tươi, nấu lấy nước tắm, ngày 3-4 lần (Trung Quốc Dân Gian Bách Thảo Lương Phương).

Trị đinh độc đau chịu ko nổi:

Lá Khổ qua, thái nhỏ. Mỗi lần dùng 10g, uống với rượu nhạt. Ngày 2-3 lần. Có thể dùng rễ Khổ qua nghiền nát, hòa với mật, bôi (Trung Quốc Dân )

Điều Phòng Lại tăng huyết áp :

Khổ qua tươi 250g, hành hoa, gừng băm, muối, bột nêm, nước tương (mắm), dầu mè với mỗi thứ vừa đủ. Khổ qua bổ hột, rửa sạch, trụng nước sôi 3 phút, thái sợi, trộn vào hành hoa, gừng băm, muối, bột nêm, nước tương (mắm), dầu mè, trộn đều thì dùng.

Điều điều chữa choáng váng, tăng huyết áp :

Khổ qua 250g, nghêu 0,5kg, muối, rượu vang, tỏi băm, nước cốt gừng, rượu trắng, dầu mè với mỗi thứ vừa đủ. Khổ qua móc bỏ ruột rửa sạch, trụng nước sôi, vớt ra, ngâm nước lạnh loại bỏ vị đắng, thái lát, nghêu cho vào chảo nấu nở ra, bỏ vỏ, lấy thịt, cho vào chảo có ít dầu, thêm nước cốt gừng, rượu trắng, muối đảo đều. Khổ qua lát lót đáy chảo, bỏ thịt nghêu trên đó, thêm nước cốt gừng, rượu trắng, muối, tỏi băm, nước nấu đến khi thịt nghêu thắm vị, rưới dầu mè thì dùng.

Điều điều điều trịĐiều Trị xơ vữa động mạch :

Khổ qua tươi 250g, dầu ăn, gừng sợi, hành hoa, muối, bột nêm với mỗi thứ vừa đủ. Khổ qua tươi móc bỏ ruột, rửa sạch, thái sợi, đổ dầu ăn vào chảo, thêm gừng sợi, hành hoa phi thơm, bỏ khổ qua sợi xào nhanh trong giây lát, nêm muối, bột nêm xào sơ thì dùng.

Điều Phòng Chống cao mỡ máu :

Khổ qua 1 quả, mật ong 20ml, sữa bò 200ml. Khổ qua bỏ hột, rửa sạch, cắt lát hoặc thái nhuyễn, cùng sữa bò xay lấy nước, đổ vào ly, thêm mật ong trộn đều. Mỗi sáng và chiều chia uống 2 lần.

Điều điều Phòng Chống phiền nóng miệng khát :

Người mất sức, vã mồ hôi, khí âm lưỡng hư: khổ qua 200g, thịt gà 100g, đầu hành, muối, bột nêm, giấm, dầu mè với mỗi thứ vừa đủ. Khổ qua, thịt gà lần lượt rửa sạch, khổ qua bỏ ruột, thái cọng dài, thịt gà thái sợi. Khổ qua trụng trong nước sôi, vớt ra, để ráo, đặt trong thau; gà sợi cho vào chảo xào sơ, cũng chứa trong thau, thêm vừa đủ đầu hành, muối, bột nêm, giấm, dầu mè trộn đều thì dùng.

Điều Phòng Ngừa liệu nhiệt độc tả lỵ :

Dây khổ qua 60g, đường đỏ vừa đủ. Dây khổ qua rửa sạch, cho vào nồi đất, đổ nước vừa đủ, bắc lên bếp, đun cho sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa liu diu ninh lấy nước cốt, bỏ bã, lấy nước, thêm đường đỏ thì dùng. Ngày 3 – 4 lần.

Điều Phòng Chống vị khí thống :

Khổ qua vừa đủ rửa sạch, giã nhuyễn, uống với nước ấm.

Điều Phòng Chống cảm cúm :

Ruột khổ qua vừa đủ rửa sạch, cho vào nồi đất, đổ nước vừa đủ, bắc lên bếp, nấu sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa liu diu ninh lấy nước cốt, bỏ bã, lấy nước thì dùng.

Khổ qua dùng để chế biến món ăn và có công năng rất tốt.

Điều chữa thấp chẩn  (chàm):

Lá khổ qua vừa đủ rửa sạch, giã nhuyễn, đắp tại chỗ.

Điều điều Hỗ trợ trẻ tiêu chảy :

Dây khổ qua vừa đủ rửa sạch, cho vào nồi đất, đổ nước vừa đủ, bắc lên bếp, đun cho sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa nhỏ ninh lấy nước cốt, bỏ bã lấy nước thì dùng.

Điều điều Phòng Lại trẻ con kiết lỵ :

Khổ qua vừa đủ, mật ong vừa đủ. Khổ qua rửa sạch, giã vắt lấy nước, pha với mật ong, ngày 1 – 2 lần.

Điều Ngăn Lại liệu trẻ nôn ói :

Rễ khổ qua 6g rửa sạch, cho vào nồi đất, đổ nước vừa đủ, bắc lên bếp, nấu sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa liu diu ninh lấy nước cốt, bỏ bã, lấy nước thì dùng.

Điều Ngăn Chặn liệu đại tiện ra máu :

Rễ khổ qua 200g rửa sạch, cho vào nồi đất, đổ nước vừa đủ, bắc lên bếp, nấu sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa liu diu ninh lấy nước cốt, bỏ bã lấy nước thì dùng.

Điều Chữa Trị đinh nhọt đau không chịu được :

Lá khổ qua rửa sạch, phơi khô, tán mịn, uống với rượu trắng 15g.

Điều Chữa liệu nhọt nhiều ngày Đem Trả vỡ :  

Khổ qua 1 quả rửa sạch, vắt nước, thoa lên nhọt, ngày 3 lần.

Điều Ngăn Lại liệu nhiệt độc nhọt sưng: lá khổ qua vừa đủ rửa sạch, giã nhuyễn, vắt nước, thoa tại chỗ.  Điều điều Hạn Chế tiêu khát (bệnh đái tháo đường):  khổ qua 250g rửa sạch, cho vào nồi, đổ nước vừa đủ, bắc lên bếp, đun sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa thật nhỏ ninh lấy nước cốt, bỏ bã lấy nước thì dùng. Ngày vài lần, mỗi đợt 1 chén.

Điều Chữa liệu bệnh nhọt, người cao tuổi bị đái tháo đường biến chứng võng mạc :

Khổ qua 100g, bắp 100g, đường phèn 10g. Khổ qua và bắp lần lượt rửa sạch, hai thứ cùng cho vào nồi, đổ nước vừa đủ, bắc lên bếp, nấu sôi bằng lửa mạnh, chuyển lửa ninh chè, khi chín, nêm đường phèn cho tan đều. Mỗi ngày chia dùng sáng và chiều.

 

Bài viết Cây Thuốc Cẩm lệ chi Tại HCM? được tổng hợp và biên tập bởi: Thảo Dược Tấn Phát Hcm. Mọi ý kiến đóng góp và phản hồi vui lòng gửi Liên Hệ cho Tấn Phát Co.,ltd. Xin cảm ơn.